Πιάνοντας στα χέρια σου, για να διαβάσεις, ένα βιβλίο του Παδούρα ξέρεις ότι πρόκειται να βυθιστείς σε κάποια ανεξερεύνητα βάθη της Ιστορίας και ν’ απολαύσεις μια ιστορία με σφιχτοδεμένη πλοκή, λογικοφανή εξέλιξη διανθισμένη με το καυστικό σχόλιό του για τη σύγχρονη Κούβα.
Πράγματι «Η διαφάνεια του χρόνου» περιέχει όλα τα παραπάνω αλλά η κεντρική ιδέα του βιβλίου είναι μάλλον η ίδια με το αμέσως προηγούμενο του συγγραφέα, το βιβλίο «Αιρετικοί». Εκεί παρακολουθούσαμε τη διαδρομή ενός πίνακα του Ρέμπραντ διαμέσου της Ιστορίας ξεκινώντας από το Άμστερνταμ του 17ου αιώνα, ενώ εδώ παρακολουθούμε την πορεία ενός σκαλιστού σε ξύλο αγάλματος της Μαύρης Παρθένου ξεκινώντας από τη Δεύτερη Σταυροφορία. Τέτοια έλλειψη πρωτοτυπίας σίγουρα ξενίζει σε ότι αφορά στον μεγάλο μυθιστοριογράφο. Ταυτόχρονα βλέπουμε τον κεντρικό ήρωα όλων σχεδόν των βιβλίων του Παδούρα, το Μάριο Κόντε, να είναι πια γερασμένος, σε επαγγελματική και προσωπική αποδρομή, και με πάρα πολλές διακειμενικές αναφορές στα προηγούμενα βιβλία του ίδιου του συγγραφέα. Μικρή λεπτομέρεια που έχει την αξία της είναι ότι ο λογοτεχνικός χρόνος που μεσολαβεί στους ήρωες και τα περιστατικά από το προηγούμενο βιβλίο «Αιρετικοί» είναι πέντε χρόνια, τόσα ακριβώς όσα μεσολάβησαν μέχρι να γράψει και να εκδώσει το παρόν βιβλίο ο Παδούρα. Σε κάποιον που έχει παρακολουθήσει το έργο του Κουβανού συγγραφέα όλο αυτό ίσως να σημαίνει κι ένα είδος «αποχαιρετισμού στα όπλα». Ας ελπίσουμε να μην επιβεβαιωθεί αυτό.
Με την αμνήστευση του ότι παραμένει μόνιμος κάτοικος Κούβας παρότι θα μπορούσε να ζει στην Ισπανία, δε χάνει την ευκαιρία σε κάθε βιβλίο του να εξαπολύει τα βέλη του ενάντια στην Επανάσταση και πώς την έχουν καταντήσει οι επίγονοί της καθώς και ενάντια στη σύγχρονη εξουσία. Έτσι, περιγράφει με τα μελανότερα χρώματα μια παραγκούπολη στα προάστια της Αβάνας όπου οι ζουν απόκληροι σε συνθήκες απίστευτες. Είναι όσοι δεν έχουν πραγματικά καμία απολύτως ιδιότητα, περιουσία και μέλλον και συρρέουν από τα ανατολικά του νησιού. Ζουν εκεί παρασιτικά συνήθως κάτω από μία λαμαρίνα και πάνω στις λάσπες. Σε αντίστιξη όλων αυτών προβάλλεται πάντα η διαφθορά των Αρχών κι η διαχείριση του ονείρου όλων να περάσουν απέναντι στο Μαϊάμι και να έχουν μια ευκαιρία στη ζωή. Γιατί στην Κούβα, κατά τον Παδούρα, δεν έχουν πλέον καμία. Κεντρικό ρόλο στο βιβλίο παίζει ο Μπόμπι, ένας ομοφυλόφιλος συμμαθητής του Κόντε και στο κάδρο μπαίνουν κι ένας-δύο ακόμη ομοφυλόφιλοι εραστές και/ή συνεργάτες του Μπόμπι έτσι ώστε να βρει την ευκαιρία ο Παδούρα και να καταθέσει την άποψή του για την ομοφυλοφιλία και την αντιμετώπισή της από τις Αρχές αλλά και την κοινωνία στη σύγχρονη Κούβα. Παράλληλα θίγονται τα θέματα της θρησκείας, της εκπαίδευσης, της ανάπτυξης κι εν τέλει των προοπτικών της σύγχρονης Κούβας.
Στεκόμαστε περισσότερο στα μηνύματα που θέλει να στείλει ο Παδούρα με κάθε βιβλίο του κι όχι στην πλοκή ή τη διαχείριση των ηρώων του που μοιραία θα ήταν το μόνο στο οποίο θα μπορούσε να σταθεί κανείς μιλώντας για ένα, καλό έστω, αστυνομικό μυθιστόρημα από τα μυριάδες που κυκλοφορούν. Η ικανότητα του Παδούρα να χρησιμοποιεί την αστυνομική πλοκή ως πρόσχημα για να συνομιλήσει με την Ιστορία και να καταθέτει απόψεις επί θεμάτων κοινωνιολογικών έως και φιλοσοφικών, τον έχει κατατάξει οριστικά στη χορεία των συγγραφέων που δεν αγωνιούν να συναρπάσουν ή να εκπλήξουν τον αναγνώστη διαχειριζόμενος τα γνωστά τερτίπια της συγγραφής. Διαχειρίζεται το υλικό του από ένα ύψος ήδη δυσθεώρητο για πολλούς εμπορικούς συγγραφείς που δεν μπορούν να ξεφύγουν από τα κλισέ και τις νόρμες.
Η βιβλιογραφική αλλά κι η επιτόπια έρευνα του συγγραφέα είναι πάντα εμφανής ώστε ποτέ να μην γνωρίζεις με ασφάλεια πού σταματάει η ιστορική καταγραφή και πού αρχίζει η μυθοπλασία. Σαν αποτέλεσμα, δεν χάνεται ποτέ η αληθοφάνεια και σε συνδυασμό με τις ακριβείς περιγραφές ο αναγνώστης εύκολα βρίσκεται βυθισμένος σ’ ένα σκηνικό μαγικού ρεαλισμού που δε θέλει να εγκαταλείψει. «Η διαφάνεια του χρόνου» είναι ένα βιβλίο που συνομιλεί με τον αναγνώστη και τον βάζει να πάρει θέση πάνω σε σύγχρονα ζητήματα και να εκφέρει κρίση για ιστορικά γεγονότα. Είναι μια απολαυστική συντροφιά που θα θυμάται για καιρό κι αφού την αποχωριστεί. Όσοι αναγνώστες έχουν διαβάσει κι άλλα βιβλία του Παδούρα θα παρατηρήσουν μια ασυνήθιστη υπερβολή στη χρήση της αργκό βωμολοχίας. Ίσως αυτό να αποτελεί ένδειξη ότι αφήνει πίσω του άλλη μια σύμβαση ο μεγάλος λογοτέχνης.
Αξίζει να σημειώσουμε την επιλογή των εκδόσεων ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ να εκδώσουν το βιβλίο αυτό σε σκληρόδετη έκδοση με επιπλέον εξώφυλλο με καλαίσθητο εικαστικό, υπογραμμίζοντας με τον τρόπο αυτό ότι πρόκειται για ένα βιβλίο που προορίζεται, κι οφείλει, να κοσμεί κάθε βιβλιοθήκη. Πραγματικά μια αξιόλογη έκδοση από κάθε άποψη.
4,5/5
https://biblioparousiaseiskritikes.blogspot.com/2021/02/blog-post_13.html
Σχόλια