«Κάποιος
θα πρέπει να είχε συκοφαντήσει τον
Γιόζεφ Κ., καθώς χωρίς να έχει κάνει
τίποτε κακό, ένα ωραίο πρωί συνελήφθη».
Έτσι αρχίζει
ένα από τα πιο εμβληματικά μυθιστορήματα
του εικοστού αιώνα. Ο Γιόζεφ
Κ., ανώτερος
υπάλληλος
τραπέζης και
καθ’ όλα αξιοπρεπής πολίτης, ειδοποιείται
από μια σειρά οργάνων μιας ακαθόριστης
ανώτερης Αρχής ότι πρόκειται να δικαστεί
για κάτι που κανείς δεν τον πληροφορεί
ως προς το τι είναι ακριβώς ούτε και ο
ίδιος μπορεί να προσδιορίσει τι του
καταλογίζεται. Ένα όμως είναι σίγουρο:
θα δικαστεί κάποια στιγμή, παρότι είναι
ελεύθερος να συνεχίσει τη ζωή του όπως
πριν. Κατόπιν τούτου, μπλέκει σε έναν
γκροτέσκο
εφιάλτη στον
οποίο βυθίζεται σταδιακά όλο και πιο
βαθιά προσπαθώντας αφενός να καταλάβει
τη λειτουργία του συστήματος που τον
διώκει μέσα από τους παρανοϊκούς
γραφειοκρατικούς
μηχανισμούς
που εμφανίζει και ταυτόχρονα να βρει,
μέσα από τους προσωπικούς δαιδάλους
του νου του, τη ρίζα της ενοχής που του
προσάπτουν. Υπάρχει ένα σύστημα που τον
συνθλίβει άδικα ή είναι και ο ίδιος ένα
ακόμα γρανάζι που ενισχύει το σύστημα
και την πολυπλοκότητα;
Σημείωμα του Θωμά
Μοσχόπουλου
Το έργο του
Κάφκα
δεν χρειάζεται συστάσεις, όπως δεν
χρειάζονται ο
Όμηρος, ο
Σαίξπηρ
ή ο Γκαίτε. Έχουν γραφτεί πολύ περισσότερες
γραμμές γι’ αυτόν και το έργο του απ’
όσες ο ίδιος είχε γράψει ποτέ, δημιουργώντας
την παρακαταθήκη του σκοτεινού του
μύθου. Η ανεξίτηλη γοητεία των έργων
του και η ένταση των κόσμων που δημιουργεί
έχει γίνει ο καθρέφτης άπειρων ερμηνευτών
και ερμηνειών που υποστηρίζουν πως
εκείνες ρίχνουν το σωστό φως μέσα από
τις τεκμηριωμένες προσεγγίσεις τους
στο μυστήριο των κλασσικών αυτών
κειμένων.
Έτσι, έχουμε
ψυχαναλυτικές αναγνώσεις του Κάφκα,
άμεσα συνδυασμένες με την προσωπική
του ζωή, φιλοσοφικές, κοινωνικοπολιτικές,
θεολογικές-μεταφυσικές, μεταμοντέρνες,
καθώς επίσης αναγνώσεις υπό το πρίσμα
της εβραϊκής ταυτότητας του συγγραφέα
έως και κάποιες που προσδίδουν “προφητικό”
χαρακτήρα στο έργο του, μιας και σύμφωνα
μ’ αυτές ο συγγραφέας προεικάζει την
επερχόμενη άνοδο του ολοκληρωτισμού
στην Ευρώπη ή ακόμα και το ίδιο το
Ολοκαύτωμα.
(Οι τρεις μικρότερες αδερφές του και οι
οικογένειές τους έχασαν τις ζωές τους
σε στρατόπεδα συγκέντρωσης). Ποια, όμως,
είναι η “σωστή”; Όλες. Και καμιά. Όπως
σε κάθε μεγάλο έργο τέχνης, οι ερμηνείες
είναι ανατρεπτικά υποκειμενικές και
διαρκώς μεταβαλλόμενες ακολουθώντας
πιστά το
zeitgeist της κάθε
εποχής που αναζητά να αναγνωρίσει τον
εαυτό της μέσα στο μεγάλο έργο του
παρελθόντος.
Μια λέξη που αυτόματα απαντά στην παραπάνω ερώτηση. Άραγε πόσοι από μας θυμούνται εποχές, που ο χαρακτηρισμός “καφκικές” να ήταν πιο ταιριαστός; Πολιτικολογούμε; Καθόλου. Ενεργοποιούμε τους πιο σαρδόνιους επιβιωτικούς μηχανισμούς μας. Όπως άλλωστε σημειώνει ο μελετητής του Κάφκα Franz Baumer, ο Κάφκα δεν αρθρώνει “κάποιο πολιτικό δόγμα, αλλά μια πνευματική κατάσταση και μια κριτική ευαισθησία που το κύριο όπλο της είναι η ειρωνεία και το χιούμορ.”
Ναι, ο Κάφκα έχει χιούμορ. Μαύρο φυσικά. Αλλά χιούμορ. Παρωδεί, σχολιάζει, ασκεί αμείλικτη κριτική και αυτοκριτική και θα μπορούσε άνετα να διεκδικήσει την πνευματική πατρότητα του Θεάτρου του Παραλόγου… Όταν ο Κάφκα, διάβαζε στους φίλους του τα πρώτα κεφάλαια της Δίκης όλοι μαζί ξελιγώνονταν στα γέλια. Παράδοξο; Ίσως. Αλλά μήπως αυτό εννοεί ο Μπέκετ λέγοντας “μπροστά σου το χειρότερο ώσπου να αρχίσεις να γελάς”;…
Τι σημαίνουν εν τέλει όλα αυτά; Πώς η ενασχόληση με τη Δίκη μπορεί να βυθίσει σε γνωστούς- άγνωστους… ονειρικούς κόσμους, να τρομάξει, να διασκεδάσει, να γοητεύσει, να ταράξει, να ανακουφίσει, να προκαλέσει γέλιο ή το ακριβώς αντίθετο; Ανάλογα με το τι θα επιλέξει να δει το κοινό που θα παρακολουθήσει την παράσταση “Η Δίκη του Κ.” που το “Φυσικό Θέατρο της Οκλαχόμα”-το οποίο επισκέπτεται εκτάκτως την πόλη μας- παρουσιάζει στο ΠΟΡΤΑ. Τα υπόλοιπα επί σκηνής…
Διασκευή-σκηνοθεσία: Θωμάς ΜοσχόπουλοςΣκηνικά: Ευαγγελία ΘεριανούΚοστούμια: Κλερ ΜπρέισγουελΦωτισμοί: Σοφία ΑλεξιάδουΕπιμέλεια κίνησης: Σοφία Πάσχου
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας
Με τους: Σωκράτη Πατσίκα, Μιχάλη Συριόπουλο, Κίττυ Παϊταζόγλου, Θάνο Λέκκα, Μάνο Γαλανή, Ειρήνη Μπούνταλη, Παντελή Βασιλόπουλο, Μιχάλη Μιχαλακίδη, Ελένη Βλάχου, Φοίβο Συμεωνίδη.
Μέρες και ώρες παραστάσεων: Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 21:15
Τιμές εισιτηρίωνΠαρασκευή και Σάββατο: Κανονικό 15€, Φοιτητικό, ΑΜΕΑ, άνω των 65, ομαδικό (άνω των 10 ατόμων) 10€, Ανέργων 8€
Κυριακή: (ειδική τιμή: κανονικό 12€, Φοιτητικό, ΑΜΕΑ, άνω των 65, ομαδικό (άνω των 10 ατόμων) 10€, Ανέργων 8€
Θέατρο Πόρτα
Μεσογείων 59
115 26, Αθήνα
τηλ.: 210 77 11 333
www.porta-theatre.gr
http://www.ert.gr/h-diki-tou-k-sto-theatro-porta/
Σχόλια