Το διπλό έλλειμμα της Ελλάδος - Παναγιώτης Φούκας

-->

Η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει το πρόβλημα του διπλού ελλείμματος. Αναζητώντας μια λύση σε αυτό, οφείλουμε πρώτα να ορίσουμε τι είναι το διπλό έλλειμμα και, ακολούθως, μέσα από παραδείγματα παρομοίων ή συναφών περιπτώσεων να καταλήξουμε σε πρόταση λύσεων, ώστε να μπορέσει η χώρα να ανακάμψει από αυτή τη δυσχερή κατάσταση.

Το έλλειμμα της Ελλάδος είναι διπλό^. αυτό σημαίνει ότι υπάρχει έλλειμμα δημοσιονομικό, καθώς και εμπορικό. Το δημοσιονομικό έλλειμμα εκφράζει την διαφορά των εσόδων και των εξόδων του κράτους, τον προϋπολογισμό του δηλαδή, Στα έσοδα πρωτεύοντα ρόλο διαδραματίζει ο φορολογικός μηχανισμός, ενώ στα έξοδα οι δαπάνες του δημοσίου, με τις κυριότερες από αυτές να είναι η μισθοδοσία των δημοσίων υπαλλήλων, καθώς και οι δημόσιες επενδύσεις.

Το δημοσιονομικό έλλειμμα δημιουργείται από τη μη δυνατότητα ορθής λειτουργίας σε πολλές περιπτώσεις του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, το οποίο οφείλεται εν πολλοίς στο γενικότερο φαινόμενο φοροδιαφυγής, που ανθεί στη νοοτροπία της ελληνικής κοινωνίας. Όταν σε αυτό το φαινόμενο συνυπολογισθούν οι τεράστιες δαπάνες για αναγκαίους αμυντικούς εξοπλισμούς και η γραφειοκρατία του ούτως ή άλλως διογκωμένου δημοσίου τομέα, το πρόβλημα του δημοσιονομικού ελλείμματος καθίσταται εμφανές.

Το εμπορικό έλλειμμα εκφράζει τη διαφορά των εισαγωγών και εξαγωγών του ελληνικού κράτους, ήτοι το έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο αποτελεί το άθροισμα του εμπορικού ισοζυγίου και του των υπηρεσιών ή άδηλων πόρων. Οι εξαγωγές της Ελλάδος περιορίζονται κυρίως σε προϊόντα αγροτικής παραγωγής, ενώ οι εισαγωγές της αφορούν πλείστα όσα αγαθά του βίου.

Αναλυτικότερα, το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδος πάσχει λόγω της μη επαρκούς αναπτύξεως της διαρθρώσεως της εθνικής οικονομίας, των τριών τομέων της, δηλαδή^. του πρωτογενούς, του δευτερογενούς και, τέλος, του τριτογενούς. Οφείλουμε να αναφέρουμε και την έλλειψη παραγωγής ανταγωνιστικών, ήτοι τυποποιημένων, προϊόντων, την παραγωγή αυτών που, ούτως ή άλλως, αποφέρουν μικρότερα οφέλη, καθώς και την ανοργάνωτη ή ανεπαρκή δράση συνεταιρισμών, που οδηγεί στα τραγελαφικά συμβάντα επανεισαγωγής άρτι εξαγχθέντων εντόπιων προϊόντων με ξένη ετικέτα. Η συντελεσθείσα αποβιομηχανοποίηση της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες διογκώνει το υπάρχον πρόβλημα. Τα ανωτέρω, βεβαίως, δεν θα έπρεπε να μας οδηγήσουν στο να λησμονήσουμε ότι υπάρχουν υγιείς προσπάθειες, όπως σειρά μικρομεσαίων επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας, όπως η Intracom, τσιμεντοβιομηχανίας, διυλιστηρίων και άλλες, οι οποίες είναι ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο.

Το ισοζύγιο υπηρεσιών ή άδηλων πόρων αφορά στις εισροές και τις εκροές χρήματος. Σε αυτό περιλαμβάνονται το ναυτιλιακό συνάλλαγμα, το μεταναστευτικό συνάλλαγμα, τα πακέτα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και το τουριστικό συνάλλαγμα. Το ισοζύγιο αυτό είναι πλεονασματικό. Αυτό οφείλεται κυρίως στην πρωτοπόρα παγκοσμίως ελληνική ναυτιλία, αλλά και στον τουρισμό, συνήθως κατά τους θερινούς μήνες.

Αντίστοιχο πρόβλημα διπλού ελλείμματος αντιμετωπίζουν και οι Η.Π.Α., παρά το ότι είναι η καρδιά του παγκόσμιου καπιταλισμού, αλλά και μία εκ των πιο καταναλωτικών κοινωνιών, αν όχι η πρώτη. Οι Η.Π.Α. αντιμετωπίζουν το πρόβλημα χρηματοδοτώντας το έλλειμμά τους από χώρες που έχουν πλεόνασμα, όπως είναι η Γερμανία και η Ιαπωνία, καλώντας τες να προχωρούν σε άμεσες επενδύσεις στις Η.Π.Α.

Λαμβάνοντας τα ανωτέρω κατά νου, προτείνουμε ότι η ελληνική οικονομία οφείλει άμεσα να καταπολεμήσει την φοροδιαφυγή, ώστε να μπορεί να εισπράττει τα έσοδα της. Επίσης, ο περιορισμός των αμυντικών δαπανών κρίνεται αναγκαίος και δύναται να επιτευχθεί μέσω διεθνών στρατηγικών συμμαχιών. Επιπροσθέτως, μια νέα νομοθεσία που θα ευνοεί τις άμεσες ξένες επενδύσεις υπό ευνοικούς όρους και θα παρακάμπτει την γραφειοκρατία θεωρείται επιτακτική ανάγκη. Οι αποκρατικοποιήσεις, η στροφή προς τις νέες τεχνολογίες, η δημιουργία ειδικών οικονομικών ζωνών σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή και η σύσταση κοινών αμυντικών βιομηχανιών μπορούν να εξαλείψουν το διπλό έλλειμμα της Ελλάδος.

Για να μπορέσουν, όμως, να υλοποιηθούν όλα τα παραπάνω, πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία, η κουλτούρα και κάποιες εκ των αξιών του Έλληνος. Επί παραδείγματι, η στροφή σε εγχώρια προϊόντα ίσης ή καλλίτερης ποιότητος από εισαγόμενα ξένα, η διαμόρφωση προγραμμάτων παραγωγικών στα Πανεπιστήμια, αλλά και στην παιδεία εν γένει, και άλλα πολλά.

Εν κατακλείδι, για να μπορέσει η Ελλάς να ξεπεράσει το εμπόδιο του διπλού ελλείμματος, οφείλει πρωτίστως να αλλάξει την νοοτροπία των πολιτών της. Υπό αυτό το πρίσμα και μόνον μπορούν να προχωρήσουν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις σε φορολογικό επίπεδο κατ’ αρχήν, ώστε να υπάρξει ανάπτυξη σε τομείς όπως η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, αλλά και η προσέλκυση ξένων αμέσων επενδύσεων.

Παναγιώτης Φούκας